Naar de vergadering?
Dat zullen meerdere OR-leden herkennen: dat collega’s met enige achterdocht maar ook nieuwsgierigheid vragen, wat doen jullie eigenlijk in die OR? Zeker nu de werkdruk hoog is en alle medewerkers elk moment beschikbaar moeten zijn, is naar een OR-vergadering gaan een reden om even de wenkbrauwen te fronsen bij collega’s. De OR-leden zelf weten wel waarom het belangrijk is dat de OR regelmatig bij elkaar komt en in overleg gaat met de bestuurder. Maar collega’s weten dat vaak niet. Voor hen kan het zelfs argwaan opwekken als een OR-lid weer eens van de werkplek af gaat om naar een OR-vergadering of overlegvergadering te vertrekken. Ook ik maak dit soort vragen regelmatig mee in mijn privéleven. Dan wordt me op feestjes of tijdens een groepswandeling gevraagd, waar dient zo’n OR nou voor? Of sterker nog, er wordt me duidelijk gemaakt dat een OR alleen maar tijdsverspilling is en mijn vak als trainer overbodig. Tja, en waar begin je dan om duidelijk te maken dat hun eigen positie in het bedrijf ten goede beïnvloed wordt door het feit dat er een OR is? Soms zien collega’s alleen maar de kosten en niet de baten.
Tijd voor OR-werk
Het feit dat collega’s de frustratie richten op het OR-lid omdat deze tijd neemt voor OR-werk, is al een teken dat er meer duidelijkheid nodig is over de tijdsinvestering van een OR-lid. Elk OR-lid heeft op basis van de Wet op de Ondernemingsraden recht op minimaal 60 uur per jaar om aan de OR te besteden, naast de uren die het OR-lid aanwezig is in de Overlegvergaderingen. Vaak is er meer extra tijd geregeld door bijvoorbeeld de cao of door specifieke afspraken binnen het bedrijf. Het is dan wel noodzakelijk dat er van de reguliere werkzaamheden wat afgehaald wordt, zodat er tijd vrij komt voor OR-werk. Dus als er 2 uur per week aan de OR besteed mag worden, dan moet er voor 2 uur aan werkzaamheden ingekort worden op de reguliere werkzaamheden. Wordt dit niet goed geregeld, dan moet de medewerker dit zelf gaan beschermen. Dat geeft vaak wrijving met de directe collega’s. Die begrijpen dan niet waarom een OR-lid ineens minder werk wil doen. Of de medewerker wil die confrontatie niet aan gaan en doet veel OR-werk in privétijd. Dit is niet de bedoeling want OR-werk is ook werk en moet dus plaats kunnen vinden in binnen de normale werktijd.
Uitleggen aan collega’s
Het is dus niet de taak van het individuele OR-lid om aan de collega’s uit te leggen waarom hij of zij een aantal uren het eigen werk niet verricht. Maar de werkelijkheid is hardnekkig: bestuurders en managers laten deze taak nog wel eens liggen. Dan zit er niets anders op dan dat de OR zelf deze taak op zich neemt. Dat is ook een mooie kans om nog eens aan alle collega’s uit te leggen wat de meerwaarde van de OR is. Het is verstandig om aan die kant van het verhaal te beginnen: leg aan de collega’s uit wat de OR voor hen oplevert. Dan kun je denken aan het meedenken over goed personeelsbeleid voor iedereen, het toezien op de correcte uitvoering van cao en wet- en regelgeving, bijvoorbeeld op gebied van Arbo. Maar ook de belangrijke taak om bij grote organisatieveranderingen adviezen te geven zodat het personeelsbelang altijd meegenomen wordt. Het is daarbij goed om enkele voorbeelden aan te halen waarbij de OR wezenlijke invloed heeft gehad en een mooi resultaat heeft binnengehaald. Dit is echt een aandachtspunt: ondernemingsraden vergeten soms hun successen te delen met de medewerkers waarmee juist veel goodwill gekweekt kan worden.
Inspanningen van OR en vakbond
Maar we hoeven de werkelijkheid niet mooier voor te stellen dan die is: medewerkers betrekken bij OR-werk blijft een lastig punt. Bijna elke OR zal moeten vaststellen dat de bestuurder meer inzicht heeft in wat de OR doet, dan de collega’s. Dat is jammer maar dat ligt niet alleen aan de OR. Sommige medewerkers houden vast aan het beeld dat OR en vakbond overbodig zijn. Ze vergeten dan dat hun arbeidsvoorwaarden, hun arbeidsomstandigheden, en alle afspraken die er gemaakt worden zodat zij goed en veilig kunnen werken, direct of indirect ontstaan zijn door inspanningen van de vakbond en/of de OR. De enige oplossing is blijven vertellen hoe belangrijk de OR is en doorgaan op de ingeslagen weg. Alleen zo blijven we in Nederland een goede balans houden tussen de wensen van werkgevers en de wensen van werknemers. Daar moet elke dag aan gewerkt worden.
Heeft u ondersteuning nodig in het contact met de achterban, neem dan gerust contact op. Ik geef u graag handvatten om uw collega’s meer inzicht te geven in de meerwaarde van de OR.